عوامل موثر در تحولات جمعیتی و کالبدی سکونتگاه‎های پیرامون کلان‌شهرها و پیامدهای آن، پژوهش موردی: شهر قرچک

مهاجرپذیری و رشد کلان‌شهر‌ها همواره ملازم با دگرگونی‎هایعمده‎ درنواحی پیرامونیآن‌ها  است. کلان‌شهر ملی تهران در دهه‎های اخیر با رشد بالای خود موجب افزایش جمعیت و گسترش فیزیکی شهرها و روستاهای پیرامونش شده‌ است.هدف اصلی این تحقیق، بررسیو تحلیل عوامل موثر بر تحولات جمعیتی و کالبدی شهر قرچک به‌عنوان یکی از سکونتگاه‌های پیرامون کلان‌شهر تهران و پی‎آمدهای آن است. روشپژوهش روشتوصیفی- تحلیلی وروشجمع‎آوری اطلاعاتمبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی (مشاهده، مصاحبه عمیق و تکمیل 300 پرسشنامه خانوار به صورت تصادفی) است. برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از آزمون‎T تک نمونه‎ای، رگرسیون چندگانه، تفسیر تصاویرماهواره‎ایشهر قرچک (سال‎های 1366 و 1390) و مدل هلدرن استفاده شده‌ است. نتایج تحقیق گواه بر این است که، شهر قرچک به دلایلی همچون قرارگرفتن در محور تهران- ورامین، مسافت کوتاه و دسترسی آسان به کلان‌شهر تهران و خدمات آن، و همچنین ارزانی زمین و مسکن، مهاجرپذیری و در نتیجه، رشد جمعیتی و کالبدی بالایی داشته‌ است؛ به‌گونه‎ای که به‌عنوان عرصه‎ای تکمیلی برای کارکردهای کلان‌شهر تهران، در زمینه سکونتی- خوابگاهی ایفاء نقش نموده است. بر اساس تحلیل مدل هلدرن، 68 درصداز رشد فیزیکی شهر قرچک مربوط به رشد جمعیت و 32 درصد آن مربوط به رشد افقی و اسپرال بوده است، که این رشد سریع سبب ایجاد تغییرات گسترده در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی شهر شده است.